CLAUS IS MEER DAN...
Ik ben nogal een aanhanger van het repertoire van Hugo Claus. Poësie, proza of toneelwerk, ik slik het allemaal. Wat toneelstukken betreft was hij na de oorlog één van de meest moderniserende toneelschrijvers in Vlaanderen, tot hij het aan de stok kreeg met regisseurs die zijn laatste stukken naar hun hand wilden zetten.
Enfin, tussen de schrijfsels van Claus, zit ook 'THUIS', een toneelstuk, jawel, maar niet echt een hoogvlieger in zijn oeuvre. 'THUIS' werd op papier gezet in 1975 (!). Oud? Neen. Gedateerd? Neen. Gemakkelijk te spelen? Neen. Een tragikomedie? Neen! 'THUIS' is een zure komedie met een wel zeer duivels karakter. Er zijn immers een aantal constantes in het levenswerk van Claus. Eén: de verhouding met zijn vader verliep op zijn zachtst gezegd nogal turbulent. Hij was een moederskind op zondag (vanaf zijn 18 maanden tot zijn 11 jaar zat Clausje op pensionaat). Twee: hij had een gloeiende hekel aan het instituut 'kerk'. EN er is het gestileerde 'Vlaams' waardoor alles volks en toegankelijk blijft. Die taal is een uniek instrument bij Claus.
En dan zijn er nog de gebruikte namen: Madam Vergote, de greppel, de goot; Sonia verwijst overduidelijk naar Sylvia... Het verhaal doet de ronde (hij zou het ooit gezegd hebben tegen een Knack-recensent) dat Claus' vader Sylvia (Kristel) bij de eerste ontmoeting probeerde 'binnen te doen'.
Rekening houdend met dit alles is het hoofddoel van 'THUIS' het aan het kruis nagelen van de vaderfiguur. Als je iets verder kijkt dan het verhaaltje, is dàt net de onderlaag, zoniet wordt het stuk een lege, ja zelfs bodemloze doos. Als je die dubbele laag niet kunt spelen, blijf dan met je fikken van dat stuk.
Moeten we dan alle zonden Gods in de schoenen van een regisseur schuiven? Neen, driemaal neen. 'THUIS' heeft geen deuren nodig, maar ja, de decorbouwers 'moeten' hun ding kunnen doen. Hang de boel vol met katholieke kentekenen, maar ja, de goegemeente mag niet geschoffeerd worden. Vloek en tier op de acteurs en actrices, maar ja, iedereen moet speelkansen krijgen. Lap al die 'maar ja's' aan je laars! Maar ja, dan krijg je geen opdrachten meer...of juist wel...deze die je graag doet.
JV
