Steek die kop BOVEN het maaiveld!

In deze maanden lijk ik wel te leven op het ritme van de theaterbel. Of de toneelbel, dat kan ook. Het aanbod is groot, en maar goed ook, dus moet ik logicagewijs enkele van die bellen aan mij laten voorbijgaan. Soms met een bevrijdende 'oef', soms met pijn in het hart. Af en toe, maar echt héél af en toe, laat ik mezelf overhalen ergens te velde een toneelschrijfsel te gaan bekijken omdat de 'vereniging' de reputatie heeft oerdegelijk te zijn, in de volksmond welteverstaan.
De 'vereniging' in kwestie beschikt over een curator, die zich laat omringen door gelegenheidsactoren. De hopman cureert een stuk, een regisseur en een tournee bij elkaar en hop, spelen maar.
Eerlijk? Vooruit dan maar. De poging vraagt om een venijnige spijker in de luchtbel. Het betreft hier een mager verhaaltje, waarvan je de plot voelt aankomen vanuit Sjakamakka. Onderhoudend, dat wel, maar vluchtig en futloos, popcorntheater zonder beladen of geladen maturiteitskost. U kunt tijdens het stuk makkelijk zat stiekem uw likes checken of een nieuw lief hopen te vinden op Tinder, zonder ook maar iets te missen. Jammer is dat. Wat is er mis met een plukje meer grimmigheid? Mag er dan niet stevig ingehakt worden op die olijke relatiesfeer? Waar is de rebellie gebleven en waarom hompelt iedereen zo fraai in de pas? Hoe kan het toch dat er hopeloos en onverrichterzake gezocht moet worden naar de hand van de regisseur? Toeme toch!
Lieve schat, gij die ik toendertijd en altijd de grootste groeibriljant heb genoemd; gij die mij met een vingerknip stomverliefd kon laten worden op uw spelplezier... Gij lijkt nu wel te smeken om een échte uitdaging, gij roept met doffe ogen om de gutsende hartstocht of haat in dit toneelwerk. Steek uw schone kop alstublieftjewel terug boven het maaiveld, dat vraag ik u met aandrang.
Dit hele stuk reikt in de ijlte, noch aards, noch gods en voegt niets toe aan het moois van de toneelwereld. Hopelijk is dit een tijdelijke dip en blijft de vereniging niet achteruit kachelen, want dat krijg je als er sleet zit op een concept en er te laat aan verandering is gewerkt. Maar gedenk, o mens: het is nooit te laat.
Sorry.
JV

En toen stond 'TIJD' even stil...

Het zou een perfect vraagje kunnen zijn voor het eindspel in een populaire quiz: "Wat weet je of wat kan je mij vertellen over Samuel Beckett?" Euhm...euhm... Dublin, Wachten op Godot, schreef toneelstukken in het Frans, Parijs, Nobelprijs?! " 't Is gebeurd." Terecht applaus... U had ook nog kunnen zeggen: James Joyce en Eindspel...
Applaus was er ook in OC Mandelroos, voor Meer Vreugde, Oostrozebeke. Neen, geen beleefdheidshandgeklap, eerder een welgemeend bravo voor "Het einde van het spel" van, jawel, Samuel Beckett. Akkoord, er zullen gegarandeerd toneelgangers gedacht hebben "wuk è kik ier gezien?". Bij de gebruikelijke sigaret (buiten) opperden zelfs toneelgangsters dat zoiets eigenlijk was "voor in de grote stad". En laat ik daar nu juist stenen kloten van krijgen! Sinds jaar en dag spelen de luiden van Meer Vreugde niet vanzelfsprekende stukken, u was dus gewaarschuwd, en ja, als de Sam van de Becketts iets schreef, dan was en is het nog steeds een 'beetje' aandacht geblazen. Dat getuigt van respect voor de toeschouwer: je mag een kleine inspanning van ze vragen.
Wat we zien (LOL), wil ik niet aan jullie al dan niet verkouden neus hangen, maar wat regisseur en meneer Eddy Vereycken hier op scène zet is gemeen mooi en tegelijk eerlijk lelijk; een perfecte mix van minimalisme en een soort van grotesk. Zijn figuren zijn bijna bouffons, gehavend door hun lotsbestemming die ze nog niet eens kennen: een koning zonder gezicht, een clown als knecht van zijn meester en twee nagels van de doodskist...ze zijn dood, maar ze weten het nog niet goed. Plof daar een meer dan aangenaam lichtontwerp en zorgvuldig uitgekozen geluid bij en de tijd blijft dik anderhalf uur stilstaan. Uiteraard ook met dank aan drie acteurs en een actrice die geloven in wat ze doen: een fenomenale, 'onherkenbare' Jens Vandekerkhove, een zeer zeer zeer geloofwaardige Peter Decordier en twee fantastische bijna-doden, zijnde Kathleen Rysman en Philippe Viaene.
Actueel? Jazeker! De clowns waren toendertijd uitzonderingen. Op vandaag zijn ze legio, ze zijn 'de mens' en ondergaan alles tot ze ontploffen, vervellen tot gele hesjes, zeg maar.
Eindspel...nog op 13, 14 en 15 december in Oostrozebeke. Gaan zien!! Zeg dat old grumpy het gezegd heeft.
JV

ODE AAN DE LEFGOZERS

Het toneelmatige kunnen in mijn dorp heb ik in de mate van het mogelijke verdrongen. Ik hou nu eenmaal niet van eenheidsworst en zeker al niet van bestuurders van vereniginkjes die een massa volk als kwaliteitsnorm hanteren. Foei! Gelukkig hoef je je donkere avonden niet aan de televisie te verdoen en kan je dezer tijden haast avondlijks een of ander toneelstuk bekijken.
In Beveren-Leie, een zijarm van Waregem, bijvoorbeeld kan/moet je dezer dagen "Almost, Maine" van Kartoesj gaan zien: een greep alledaagse verhalen over liefde, gewone liefde tussen gewone mensen. Dat "gewoon" zorgt voor oprechtheid en humor, twee bakens waar ik persoonlijk niet vies van ben, als ze maar echt zijn tenminste. En laat dat nu juist wonderwel gelukt zijn in het ontmoetingscentrum aldaar: een perfect "geschreven" scenografie, een weldoordacht lichtconcept én een collectief meesterlijke acteerprestatie. Ter wille van het mooi wordt er geacteerd dat het spelen wordt, amusement dus voor wie er op een podium iets wezenlijks komt zoeken. Alles, maar dan ook alles, zit op één lijn, uiteraard met dank aan een uitgebalanceerde regie, de goed gevonden details én de durf van de vereniging.
Moge de amateurtoneelwereld altijd openstaan voor de lefgozers, de durvers en de afwijkers van de platgetreden, al te gemakkelijke paadjes.
"Almost, Maine", nog op 30 november en 1 december in OC 't Klokhuis, Beveren-Leie. Om 20 uur.

TE MOOI OM WAAR TE ZIJN.

Rond deze tijd van het jaar lijkt me de wereld nog meer dan gewoonlijk een verzamelplaats van verregaande tristesse. Ik hoop dat die indruk niet aan toenemende weekhartigheid te wijten is, een kwaaltje dat met de jaren komt. Maar ik kan me nog altijd nestelen in een goed toneelstuk (ze zijn zeldzaam tegenwoordig, als ik mijn computer mag geloven), hoe droefgeestig het ook is. Als dat stuk subliem geschreven is, blijft het altijd wel min of meer overeind, of men moet het regie- of acteermatig danig verneuken.
Neem nu bij wijze van voorbeeld 'Rabbit Hole', een redelijk recent stuk van David Lindsay-Abaire, een portret van een koppel dat probeert te overleven na het verlies van hun zoontje. Evenzo worstelt de (groot)moeder met een verlies, vecht de andere dochter met zichzelf en heeft een jonge gast misschien wel te vroeg een rijbewijs gehaald. Iedereen sleept een verschrikkelijk verleden met zich mee. De meesten lopen gebukt onder kilo's verdriet, heel veel kilo's. Het zoontje heeft een zwart gat achter gelaten en daar moeten de nabestaanden uit zien te raken.
Laat ons wel wezen: een dergelijk loodzwaar gegeven spelen is geen vanzelfsprekendheid. Als publiek moet je het meegedragen verleden voelen en zien, ruiken bijna. Gewonde dieren gedragen zich hoogst verraderlijk. De man doet alsof alles prima is, de vrouw functioneert niet meer. Weg dus met alles wat mooi is. Wat in dit stuk te clean is, geloof je niet. Elke, maar dan ook elke scène moet naar de keel grijpen anders stuikt dit stuk ineen als een kaartenhuis. Alles moet met andere woorden kloppen als een zwerende vinger: taal, scenografie, licht, regie én spel, zoniet is de geleverde inspanning een maat voor niets geweest, een gemiste kans zeg maar...
JV

UW GELD OF EEN CONTAINER.

Ik voel geen noemenswaardige genegenheid voor zaken die men traditiegewijs 'braderie' pleegt te noemen. En al zeker niet als daar een zelfingenomen comiteit rond is gebouwd. Meestal nestel ik mezelf bij dergelijke gebeurtenisjes op een terras om aan een sessie 'mensen kijken' te doen. Dit jaar had ik daar meer dan ooit nood aan, na het spelen van vijf voorstellingen op rij. Een beetje ongezonde ontspanning mag wel eens, maak ik mezelf dan wijs.
Wat ik me niet meer hoef wijs te maken, is dat er op dergelijke dagen des Heren iets te beleven valt, niet in mijn dorp. Of toch: er stond een gele (!) container voor een horecazaak in een verstoten straatje. Tiens, die gaat verbouwen, spiegelde ik me voor. Maar nee, bleek dat de zaakvoerder de braderiebijdrage van 95 euro (!) niet had betaald en dus beslisten de eigengeilers een containertje neer te poten pal voor de zaak. Kabouter Koers, Henk Wevelgem en het kwebbelkabinet toverden zichzelf wellicht een triomfantelijk gluiperig lachje om de mond, zo kennen we ze wel.
Zelf ben ik van kop tot teen op vrede ingesteld, maar ik begrijp niet waarom lokale ondernemers moeten betalen om hun eigen waar aan de man te brengen. Beseffen die van het comiteit eigenlijk wel hoeveel drankjes over de toog moeten gaan om 95 euro over te houden? Heeft Kabouter Koers niet door dat de horeca het niet gemakkelijk heeft in dit dorp? Natuurlijk niet! Als je pech hebt komt hij twee keer iets drinken: één keer om geld te vragen voor de braderie en een tweede keer om hetzelfde te doen voor de koers. En waag het niet om te weigeren: de pissijnen, vrachtwagens, containers pronken gegarandeerd voor uw deur. En euh...als je dan al centen vraagt, doe er dan ook iets méér mee. Misschien, héél misschien valt er dan wél iets te beleven.
JV

ZEVEN KOMMA ZEVEN EN EEN ONVOLDOENDE

Goed zo, er is cultuurcontentement in mijn dorp. Erfgoed, bibliotheek en cultuurcentrum scoren ruim boven het vlaamse gemiddelde. Hoera, bravo en van herten geproficiateerd. De deskundigheid van de diensten kan alleen maar toegejuicht worden. Heel anders is het evenwel gesteld met het beleid naar de lokale (amateur)kunstenaar toe. Er mag dan wel een doorlichting van de sector zijn geweest, als met dat dossier weinig of niets gebeurt, is het een maat voor niets, een wel zéér gemiste kans. Toegegeven, na jaren aandringen is er eindelijk een cultuurprijs. Maar als het welslagen der toekenning van een prijs in de eerste plaats afhangt van wie er in de jury zetelt, is er iets grondig mis. Een jury van vriendjes (en vriendinnetjes) kijkt niet naar aspecten als grensverleggend en baanbrekend, wat steevast leidt tot het abces 'onnodige ernst'. Dergelijke dingen zouden zonder narcose weggesneden moeten worden. Maar, de jury en bij uitbreiding het voltallige bestuur van de culturele raad zullen wél getrild hebben van opwinding... Dat heb je met oudere jongeren, regelneven, clichémannetjes en humorloze moraalridders, de testbeelden van lang vervlogen televisiedagen. Wie kritisch is omwille van hun doen en (vooral) laten, wordt meteen bepostzegeld als anarchist om zo persona non grata te worden verklaard. 'Vive ma liberté' pleeg ik dan te schreeuwen. Jullie niet, want jullie zijn niet vrij. Jullie knikken goedkeurend na. Jullie zijn het immer roerend eens met het beleid. Door het decennialange zetelen zijn jullie loom geworden, de strijdbaarheid is uitgegomd, behalve als het gaat om een of ander (onder)voorzitterschap. Broederlijke eensgezindheid is goed, zolang die maar niet principiëel is.
JV

Terraskes en parkingskes

Soms vraagt een mens zich af hoe politiekbedrijvers hun stemmers terugvinden. Meestal liggen ze op exact dezelfde plaats, waar ze die enkele jaren geleden achterlieten. Zeker in mijn dorp. Maar de stress hangt als een lage donderwolk boven dat dorp, vandaar de formule die eind-legislatuur-gewijs het ene project na het andere tevoorschijn tovert. Wereldschokkend zijn die plannetjes niet en dus in geen geval origineel. Wie nog enigszins bij zijn (of haar) positieven is op een laat terras, durft zelfs te opperen dat het kleinste kind dergelijke plannetjes kan tekenen, mits het toestoppen van potlood en papier. Anderen worden dan weer lyrisch: 'eindelijk terraskes'. Alsof mijn dorp niet over 'terraskes' beschikt. Ze allemaal op één avond bezoeken is onbegonnen werk, wat mij betreft toch. Of zijn die 'terraskes' niet goed genoeg voor dergelijke lyrici? O jazeker, 'terraskes' moeten zichtbaar zijn, en liefst baden in de figuurlijke schaduw van woonblokken, waar de 'na 22 uur regel' zeker zal worden nageleefd, en terwijl menig populist vrijuit zal schreeuwen 'dat je daar dan maar niet moet gaan wonen'. Alles is zo voorspelbaar als de pest. Evenzo een ondergrondse parkeergarage voor zowat zestig (!) wagens. Ook onder een woonblok. Rarara, tralala, wat is hier nu toch voorspelbaar aan? Of zouden we het aandurven een parkeergarage in de hoogte te bouwen? We hebben nog wel ergens een parking waar dat zou lukken, toch? Soit, de dorpskern zal op korte of middenlange termijn (om toch maar enkele kerkenbeleidsplantermen te gebruiken) wat opgesmukt worden en die werkzaamheden zullen ongetwijfeld wèl vlotjes verlopen. Er is immers die jaarlijks weerkerende koers, waarvoor alles moet wijken...behalve die lelijke steenweg, die zal er koppig en naargeestig bij blijven liggen, 'terraskes' of niet.
JV